Na stronie Biuletynu Informacji Publicznej Rządowego Centrum Legislacji, w zakładce Rządowy Proces Legislacyjny (legislacja.rcl.gov.pl) udostępniony został projekt ustawy o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (nr UD252 w Wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów).
Podsumowanie projektu ustawy o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (projekt z 29 października 2025 r.)
Cel projektu
Projekt ustawy ma na celu usprawnienie systemu gospodarowania odpadami komunalnymi w gminach, zwiększenie jego efektywności i przejrzystości, a także zwiększenie elastyczności dla gmin i mieszkańców w zakresie sposobu segregacji i rozliczania odpadów.
Nowelizacja porządkuje przepisy dotyczące punktów selektywnej zbiórki odpadów (PSZOK), wprowadza nowe zasady naliczania opłat, możliwości zwolnień i usprawnia współpracę gmin z przedsiębiorstwami wodociągowymi.
Najważniejsze zmiany
1. Punkty selektywnej zbiórki odpadów komunalnych (PSZOK)
- Wprowadzono obowiązek tworzenia kolejnych PSZOK w gminach liczących co najmniej 50 000 mieszkańców — jeden punkt na każde pełne 50 000 osób lub w promieniu 5 km od mieszkańców.
- Gmina może odstąpić od tworzenia nowego PSZOK, jeśli zapewni alternatywne formy odbioru odpadów co najmniej raz w miesiącu
.
2. Segregacja i bioodpady
- Gmina może nie odbierać bioodpadów od właścicieli domów jednorodzinnych, domków letniskowych czy ogródków działkowych, jeśli właściciel kompostuje odpady i zgłosi to w deklaracji.
- Doprecyzowano warunki uznania odpadów za selektywnie zbierane oraz sposób postępowania przy naruszeniu tego obowiązku
3. Nowe zasady opłat za gospodarowanie odpadami
- Gmina może wprowadzić system dwuczęściowej opłaty:
- stała część – koszty funkcjonowania systemu,
- zmienna część – zależna od masy wytworzonych odpadów.
- Umożliwia to stosowanie bardziej sprawiedliwych i motywujących do segregacji zasad naliczania opłat
4. Nowe zwolnienia z opłat
- Możliwość częściowych lub całkowitych zwolnień dla:
- osób starszych i niepełnosprawnych,
- osób w trudnej sytuacji życiowej,
- prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą o niskich dochodach,
- właścicieli nieruchomości kompostujących bioodpady
- Wójt, burmistrz lub prezydent miasta może udzielić takich zwolnień na wniosek.
5. Dostęp do danych o zużyciu wody
- Wójt, burmistrz lub prezydent miasta będzie mógł pozyskiwać dane z przedsiębiorstw wodociągowo-kanalizacyjnych o ilości zużytej wody w celu weryfikacji poprawności deklaracji odpadowych.
- Wprowadzono obowiązek ochrony i bezpiecznego przetwarzania danych oraz ograniczenia ich przechowywania
6. Nowe obowiązki informacyjne
- Podmioty przetwarzające odpady muszą przekazywać gminom szczegółowe dane o masie i rodzaju odpadów oraz sposobie ich zagospodarowania (recykling, unieszkodliwianie, składowanie).
- Minister Klimatu określi jednolity wzór raportowania
.
7. Sankcje i kary
- Zmieniono kary za niektóre naruszenia z dotychczasowych 100 zł do przedziału od 50 zł do 300 zł.
- Wprowadzono nową karę: 1000 zł za nieprzekazanie informacji o zagospodarowaniu odpadów (art. 9zaa)
8. Przepisy przejściowe
- Gminy mają 24 miesiące na dostosowanie systemu PSZOK,
- 12 miesięcy na dostosowanie uchwał,
- Ustawa ma wejść w życie 1 stycznia 2027 r.
Podsumowanie ogólne
Projekt ustawy wprowadza szereg usprawnień mających na celu:
- lepsze dostosowanie systemu gospodarowania odpadami do potrzeb mieszkańców,
- większą transparentność finansową (ujawnianie kosztów odbioru i zagospodarowania odpadów),
- usprawnienie kontroli i egzekwowania obowiązków segregacji,
- wzmocnienie roli samorządów w zarządzaniu gospodarką odpadami.
Nowelizacja wpisuje się w szerszy kierunek polityki środowiskowej – zwiększenie recyklingu, ograniczenie składowania i promowanie gospodarki obiegu zamkniętego.
Ewentualne uwagi do projektu proszę zgłaszać w terminie 30 dni od dnia udostępnienia projektu, w formie załączonej tabeli, także w wersji elektronicznej (edytowalnej) na adresy: michal.rzodkiewicz@klimat.gov.pl oraz departament.prawny@klimat.gov.pl
Lub do konrad.nowakowski@pioiro.pl
Link do projektu ustawy
https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12403751/katalog/13166763#13166763